Yona Vallah (1944-1985) İsrailli feminist ve post modernist bir şairdir.
Tefilin veya tefillin, Musevi erkeklerinin bayram ve Şabat (Cumartesi) hariç, sol kol ve başlarına taktıkları, içlerinde Tevrat’tan bölümler içeren deriden yapılmış iki küçük kübik kutucuk. Ayrıca bu kutucuğun takılma törenine verilen isim. Tanrı’nın adının geçtiği bu tomarları kalp hizasında koluna ve gözleri arasında alnına bağlayan bir Musevi; kalbini, ellerini ve gözlerini kötü düşünce ve eylemlerden korumuş olur.
Yaklaş bana
izin verme benim yapmama
sen yap benim için
her şeyi sen yap benim için
yalnızca yapmaya başlayacağım her şeyi
sen yapacaksın benim yerime
kuşanacağım tefillini
dua edeceğim
sen de kuşanacaksın tefillini benim uğruma
bağla onları ellerime
oyna onlarla üzerimde
gezdir onları bedenimde büyük bir hazla
sürt onları sertçe bana
uyar her noktamı
kendimden geçir beni
gezdir onları klitorisimin üzerinde
dola belime ki
hızlıca geleyim
oyna onlarla üzerimde
ayaklarımı ellerimi bağla
bir şeyler yap bana
arzuma rağmen
çevir beni yüz üstü
geçir dişlerimin arasına tefillinin dizginlerini
ben bir kısrağım, sür beni
çek geriye doğru kafamı
acıdan çığlık atıncaya kadar
ve sen çıldırırken.
daha sonra ben gezdireceğim onları bedeninde
aşikâr bir niyetle
of yüzüm nasıl da acımasız görünecek
yavaşça gezdireceğim bedeninde
yavaş yavaş yavaş
boynunun etrafında gezdireceğim
dolayacağım onları boynuna defalarca, saracağım onları sağlam bir yere
özellikle de kalın belki de yuvarlak
sonra asılacağım da asılacağım
ruhun çıkana
sonunda seni boğana dek
sahne boyunca
buz kesilen seyircilerin arasına kadar uzayan
tefillinle.
İbraniceden çeviren: Alper Sarıbaş
Yona Vallah’ın skandal fotoğrafının ardından
Yona Vallah, 1982 yılının bahar aylarında Yaacov Beser’in editörlüğünü yaptığı şiir dergisi İton 77’de yukarıda okuduğunuz “Tefillin” adlı şiirini yayımlar. Şiir ve hemen ardından bu şiirle ilgili Micha Krishner’in çektiği bir fotoğraf kıyameti koparır. O zamanlar Krishner’in çekip yayınlamadığı diğer cüretkâr fotoğraflar ise şimdilerde ortaya çıkmaktadır.
Toplum gerçekten buz kesilir. Tehdit mektuplarının yanı sıra dergiyi telefonla arayanların sayısı da az değildir. Geçmişte Yona’nın yakın arkadaşların birisi olan şair Zelda, derginin editörü Beser’e gönderdiği mektupta şöyle yazar: “Yona’nın şiirini okuduğumda keşke ölmüş olsaydım da onu okumasaydım diye düşündüm ve bu şiirin yazılı olduğu dergiyi daha fazla elimde tutmaya gücüm yetmedi”.
Şiir yayımlandıktan bir buçuk yıl sonra akıllarda yer eden en sert cevap dönemin Kültür ve Eğitim Bakanı Yardımcısı Miriam Ta’asa Glazer’den gelir: “Yona dengesizin birisi, hayvansı azgınlığıyla böylesine bir şiir yazıp bir de onu yayımlıyor… Ahlaksız bir hareket… Anarşi”.
Igal Sarna 1993 yılında ilk baskısı yayımlanan ve 2009 yılında ikinci baskısı yapılan Yona Vallah’ın biyografisinde Ta’asa Glazer’in söylediklerinden dolayı Yazarlar Birliği’nin bakanlara bir kınama mektubu gönderdiğini ve bunun üzerine Knesset üyesi Yossi Sarid’in Eğitim Bakanı Zevulun Hammer’e şöyle dediğini açıklar: “Bakan yardımcısının aklı fikri sekste dolayısıyla eğitim meselesinde kendisinin net bir orgazm yaşaması için ne yapmayı düşünüyorsunuz?”
O zamanlar Ron Maiberg’in editörlüğünü üstlendiği aylık “Monitin” dergisinin 59. sayısında Yona Vallah ile “Click” adlı müzik grubunun solisti Dani Dotan’ın gerçekleştirdiği röportaj 1983 yılında yayımlanır. Micha Krishner ise röportaj sırasında çektiği bir fotoğrafla fenomen olur. Artık bu skandal şiir ve fotoğraf ayrılmaz bir iki olarak hatırlanır.
Derleyen ve çeviren: Alper Sarıbaş
KAYNAKLAR