Varlık Dergisi’nin 15 Mart 1957 tarihli 450. sayısının son sayfasında yer alan “OKUYUCULARIMIZLA BAŞBAŞA” başlıklı bölümde okuyuculardan gelen sorular, yorumlar, eleştiriler ve derginin bunlara cevapları var.
Mehmet Vehbi GÜRSES sormuş: “Şahsi kütüphaneniz yok olursa ilk satın alacağınız on kitap hangileri olacak? diye bir anket açacağınızı söylemiştiniz, bir hayli önce. Mayk Hammerlerle yalnız çıplak kadın vücudu teşhir ederek genç dimağları zehirleyen roman ve dergilerin piyasayı doldurduğu şu günlerde böyle bir soruşturmayı faydalı bulmuyor musunuz?”
Cevapta imza yok ama muhtemelen Yaşar Nabi Nayır da şöyle cevap vermiş: “O anket sorusunu yazar arkadaşlarımızdan bir kısmına dağıtmıştık. Tek birinden bile cevap alamadık. O zaman bu soruya cevap vermenin güçlüğünü düşünerek vazgeçmek zorunda kaldık.”
Sorunun güçlüğü ortada ama 63 yıl sonra Parşömen olarak biz tekrar sormak istiyoruz: “Şahsi kütüphaneniz yok olsa ilk satın alacağınız on kitap hangileri olurdu?”
Tarık Dursun K.’nın “Bir Gün Issız Bir Adaya Düşerseniz” adlı iki ciltlik bir çalışması var, ona benziyor. Farz edin ki günün birinde ıssız bir adaya bırakılacaksınız ve ömrünüzün kalan kısmını orada geçireceksiniz. “Modern Dünya”dan yanınıza hangi kitapları alırsınız?
Tarık Dursun K. kendine göre bir seçki yapmış ve ‘dilinin döndüğünce’ gerekçelendirmiş: Şu kitabı, bu yüzden, ötekini şu yüzden, diye…
Bunu sorunuza taşıyıp yanıtlayayım madem: Ben, mesela, Montaigne’in Denemeler’ini kesinlikle alırdım. O hazcı bakışa ihtiyacım var çünkü. Sonracığıma, S. Zweig’ın Dünün Dünyası, kesin. Nedeni uzun. Devam ediyorum: Saramago’dan Ölümlü Nesneler, Hermann Hesse’den diyelim herhangi biri. T. Bernhard’tan, Cortazar’dan, Marquez’den rastgele birer kitap, çünkü ayrım yapmak çok zor bana göre.
Ee, bizimkilere sıra gelmedi ya!
Füsun Akatlı’dan Felsefe Gözüyle Edebiyat’ı önemsiyorum mesela. Bilge Karasu ile Attilâ İlhan’ın da adlarını, yazdıkları arasında seçim yapmadan verelim, olsun bitsin.
Of be, çok yorucuymuş. Pas mı geçseydim acaba?
Nâzım Hikmet: Bütün Şiirleri
Edip Cansever: Sonrası Kalır I ve II
Metin Altıok: Bir Acıya Kiracı
Sait Faik: Bütün Öyküleri
Dostoyevski: Karamazov Kardeşler
Yusuf Atılgan: Aylak Adam
Ahmet Hamdi Tanpınar: Saatleri Ayarlama Enstitüsü
İvan Gonçarov: Oblomov
Herman Hesse: Bozkırkurdu
Yaşar Kemal: Dağın Öte Yüzü Üçlemesi: Ortadirek, Yer Demir Gök Bakır, Ölmez Otu
Şahsi kütüphanem yok olsa ilk satın alacağınız on kitap ne olurdu diye sorulmuş, öyleyse içinde yaşadığım evin de yok olduğunu varsayıyorum. Dolayısıyla soruyu mecazen değil de düz anlamıyla ele alacağım. Aslında böyle bir durumda insanın en son düşüneceği şeylerden biri kitaplar olabilir (mesela fotoğraf albümleriniz aklınıza daha fazla gelebilir, başıma geldiği için söyleyebiliyorum bunu). Böyle travmatik bir durumun akabinde kitap okumak hiç kolay değil; okumak diyorsak, normal koşullarda belki hiç okumayacağınız şeyleri okurken bulabilirsiniz kendinizi. Yine de, bir süre sonra, kendimi bir nebze toparladığımı ve gerek beni biraz eğleyebilecek gerekse uğradığım felaketin ardından bana hayata yeniden devam edebilme gücü verebilecek kitaplar arayışına girdiğimi farz edersem, aklıma gelen kitaplardan bazıları şunlar olurdu (sıralamada bir önem derecesi gözetmiyorum).
1) Lucius Annaeus Seneca, Ahlak Mektupları (Türkan Uzel’in çevirisiyle)
2) Theodor W. Adorno, Minima Moralia (Orhan Koçak ve Ahmet Doğukan’ın çevirisiyle)
3) Baruch Spinoza, Ethica (Çiğdem Dürüşken’in çevirisiyle)
4) Michel de Montaigne, Denemeler (Sabahattin Eyüboğlu çevirisiyle; keşke hepsini çevirmiş olsaydı)
5) Sait Faik – Bütün Eserleri (vaktiyle YKY basmıştı, bir sahaftan bulmam gerekir bunu; “bütün eserler” diyorum ama esasen öyküleri kastediyorum)
6) Raymond Carver, Collected Stories, yani toplu öyküler (Penguin Random House; Türkçede kapsamlı bir derleme olmadığı için bunu arardım öncelikle)
7) Edward Said, Entelektüel: Sürgün, Marjinal, Yabancı (Tuncay Birkan’ın çevirisiyle)
8) Primo Levi, Boğulanlar, Kurtulanlar (Kemal Atakay’ın çevirisiyle)
9) Ernst Bloch, Umut İlkesi (iki cilt) (Tanıl Bora’nın çevirisiyle)
10) Edip Cansever, Sonrası Kalır I, II