Varlık Dergisi’nin 15 Mart 1957 tarihli 450. sayısının son sayfasında yer alan “OKUYUCULARIMIZLA BAŞBAŞA” başlıklı bölümde okuyuculardan gelen sorular, yorumlar, eleştiriler ve derginin bunlara cevapları var.
Mehmet Vehbi GÜRSES sormuş: “Şahsi kütüphaneniz yok olursa ilk satın alacağınız on kitap hangileri olacak? diye bir anket açacağınızı söylemiştiniz, bir hayli önce. Mayk Hammerlerle yalnız çıplak kadın vücudu teşhir ederek genç dimağları zehirleyen roman ve dergilerin piyasayı doldurduğu şu günlerde böyle bir soruşturmayı faydalı bulmuyor musunuz?”
Cevapta imza yok ama muhtemelen Yaşar Nabi Nayır da şöyle cevap vermiş: “O anket sorusunu yazar arkadaşlarımızdan bir kısmına dağıtmıştık. Tek birinden bile cevap alamadık. O zaman bu soruya cevap vermenin güçlüğünü düşünerek vazgeçmek zorunda kaldık.”
Sorunun güçlüğü ortada ama 63 yıl sonra Parşömen olarak biz tekrar sormak istiyoruz: “Şahsi kütüphaneniz yok olsa ilk satın alacağınız on kitap hangileri olurdu?”
Nihayet tüm kitaplarımdan kurtulduysam, o zaman kendi kitabımı yazabilirim belki. Sonra da yeni kitaplar toplamaya başlarım yine ama eski kitaplarımdan da bazılarını yeniden almam gerekiyor bu soruşturmanın kuralı gereği, o zaman ilk aklıma gelenler şunlar oldu, bir-ikisi manevi değerinden dolayı seçtiğim kitaplar:
Paul Auster – Ay Sarayı
Don DeLillo – Underworld
Julio Cortázar – Seksek
Bilge Karasu – Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı
Orhan Pamuk – Kara Kitap
Enis Batur – Acı Bilgi
Haruki Murakami – Kafka Sahilde
Umberto Eco – Foucault Sarkacı
John Fowles – Büyücü
Lawrence Durrell – İskenderiye Dörtlüsü (dördü bir arada İngilizce kopya)
Her zaman elimin altında olan, sık sık sayfalarını karıştırdığım kitapların bir kısmını listeme dahil ettim. Kütüphanelerimiz, kitaplarımız kaybolmasın dilerim. Teşekkürler.
Melih Cevdet Anday – Bütün Şiirleri
Samuel Beckett – Toplu Oyunları
Anton Çehov – Bütün Öyküleri
Gogol – Petersburg Öyküleri
Ferhan Şensoy – Gündeste
Ergin Günçe – Türkiye Kadar Bir Çiçek
Fikret Ürgüp – Çivili Sandıklar
Haldun Taner – Şişhaneye Yağmur Yağıyordu
Nezihe Meriç – Toplu Öyküleri
Vüsat O. Bener – Dost Yaşamasız
Soruşturma sorusunun geldiği günden bugüne yanıtımın ne olabileceği üzerine bir iki kez düşünmedim değil, düşündüm. Bana öyle geliyor ki şahsi kütüphanem bir şekilde yok olsa, başucu kitaplarım dahil hiçbir kitabı satın almazdım. Yeniden bir kütüphane oluşturmak için fazladan bir çaba göstermezdim, her şeyi okuma uğraşının doğal akışına bırakırdım. Yeni “on kitap”lar bu okuma uğraşının içinden çıkardı, çıkacaksa-çıkabilirse tabii. Söylemek bile fazla: Başucu kitaplarımdan esirgediğim şeyi, kendi kitaplarımdan fazlasıyla esirger, onları da satın almazdım.
Tutkun okurun içini harp ettiren bir soru bu aslında. Düşündükçe, elinizi yüreğinizi bir yerden alıp bir yere koyduğunuz acımasız bir soru. Yine de son günlerde kitaplığımın akıbetiyle ilgili düşünüp dururken yakalayınca beni, bir tür sınav yerine geçtiğini de kabul etmeliyim elbet. Şöyle kısaca bir düşünüp sıralayıverdim, ilk akla gelen iyidir deyip yetineyim.
Sait Faik’ler
Oğuz Atay – Korkuyu Beklerken
Vüs’at O. Bener – Dost /Yaşamasız
Don Quijote – Cervantes
Calvino – Ağaca Tüneyen Baron
Cootze – Elizabeth Costello (bizde Romancının Romanı)
Borges – Rüyalar Kitabı
Cortazar – Seksek ve tüm öyküleri
Marquez – Yüz Yıllık Yalnızlık ve tüm yazdıkları
Galeano – Helena’nın Rüyaları ve yazdıklarının her harfi
Obur okur durmaz ya el koydum işte bir noktada. Ya şiir kitapları, çoğu bulunmaz da artık. Ya Kebikeç deyip noktayı koyayım en iyisi.
İlk 10 kitap olduğu için seçmek çok zor (aynı zamanda başka 10’lar da olacağı için kolay) ama kütüphanemi yeni baştan kuracaksam ve artık kitap fetişizminden kısmen kurtulmuş olduğum için (eskiden aynı kitabın farklı baskıları da elimin altında olsun isterdim sözgelimi) ilk etapta ihtiyaç duyacağım, ara ara dönüp okuyacağım ya da elimin altında olmazsa –nedense– huzursuzluk duyacağım bazı kitapların ilk on tanesini yazıyorum buraya:
Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum (İlhan Berk)
Baharda Yine Geliriz (Barış Bıçakçı)
Salâh Birsel’in günlüklerinden bir tanesi
Salâh Birsel’in “1001 Gece Denemeleri”nden bir kitap
Salâh Birsel’in “Salâh Bey Tarihi”nden Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu
Minelbab İlelmihrab (Refik Halid Karay)
Refik Halid Karay’ın “Memleket Yazıları”ndan bir kitap
Nolya (Cemil Kavukçu)
Kutsal Kitap
Kuran (Hüseyin Atay çevirisi)