Türk edebiyatının geleneğinde yıllıklar önemli bir yer tutar. Nesin Vakfı Yıllıkları, Memet Fuat’ın hazırladığı yıllıklar, Mehmet H. Doğan’ın şiir yıllıkları ve Kemal Gündüzalp’in öykü yıllıkları bunlara örnektir.
Gördüğümüz kadarıyla son birkaç yıldır yıllık hazırlama işi iyiden iyiye tavsadı. Oysa yıllıklarda bir yılın dökümü yapılır, o yıl yayımlanan eserlerden seçmeler yayımlanır, yıl içinde yaşanan edebiyat tartışmaları özetlenirdi. Yıllıklarda bir de soruşturma bölümleri olurdu.
Biz burada, en azından yıllıkların soruşturma kısmını yaşatalım istiyoruz. Nedir, Parşömen Sanal Fanzin olarak, bunu internet yayıncılığı yapan bir e-dergi olmamızın sınırları içerisinde yapabiliriz: Az soruyla, soruşturmaya yanıt veren her değerli katılımcının yanıtlarını ayrı ayrı yayımlayarak. Öte yandan, soruşturmada az soru olmasına rağmen, “açılmaya” veya “genişletilmeye” müsait konulara işaret ettiğimizi düşünüyoruz. Yanıtların uzunluğu konusunda hiçbir kısıtlamamız yok.
Eleştiri ortamımızın çoraklığı ortada. Bu yüzden soruşturmanın son sorusunu çok önemsiyoruz. Yalnızca “en iyi” listeleri yapmakla yetinmek istemiyoruz. Sorunları ortaya koymanın birlikte düşünmeye, giderek çözümler üretmeye varacağını umut ediyoruz. Geçen yıl yaptığımız soruşturmayı değerli katılımcıların katkılarıyla yayımlamıştık. Bu soruşturmaları önümüzdeki yıllarda da sürdürmek istiyoruz.
Bu tür soruşturmalar ekseriyetle aynı kişilere sorulur. Biz bu tavrı da demokratikleştirmek istediğimiz için eleştirmenler, yazarlar, çevirmenler, akademisyenler, şairler, kitapçılar ve editörlerin yanısıra okurların da soruşturmaya katılımını sağlamaya çalıştık, çalışacağız.
2020’yi Koronavirüs salgınının gölgesinde geçirdik, kötü ve karamsar bir yıl oldu. 2021’in edebiyat açısından daha verimli, barış dolu ve en önemlisi sağlıklı olacağımız bir yıl olmasını dileriz.
Yıl içinde yayımlanan ve beğenerek okuduğunuz ama yeterli ilgiyi görmediğini düşündüğünüz kurgu kitap ya da kitapları (telif ya da çeviri), beğenme nedenlerinizden de kısaca bahsederek bizimle paylaşır mısınız?
Yeterli ilgiyi görüp görmedikleri hakkında bir değerlendirme yapamayacağım şu 2020 kitapları çıktı kitaplığımdan:
- Gerçek Bir Polisin Çilesi, Roberto Bolaño
- Ne Rezalet, Paulina Flores
- XX’in Erkek Kardeşiyim, Fleur Jaeggy
- Her Kabilenin Bir Endişesi, Emirhan Burak Aydın
- Swimming in the Dark,Tomasz Jedrowski
1, 3 ve 5’i yazmış olmayı, 2 ve 4’ü ilk kez okuyacak olmayı isterdim.
Size göre 2020 yılının önemli edebiyat olayları nelerdi?
Eksikleri olan ve sadece olumlu gelişmeleri içeren kısacık bir liste çıkarabilirim hızlıca:
- Alejandro Zambra’nın Poeta chileno (Şilili Şair) isimli –önceki eserleri düşünüldüğünde hacmen devasa– romanının çıkması, çevirisini heyecanla bekliyorum.
- Karl Ove Knausgaard’ın Kavgam serisinin Türkçe çevirisinin tamamlanması.
Edebiyat ortamımıza baktığınızda ne gibi sorunlar, eksiklikler ve sıkıntılar görüyorsunuz?
Irregulare aliquod corpus et monstro simile. Samuel Pufendorf, 1667’de Kutsal Roma İmparatorluğu’nu betimlerken bu ifadeyi kullanır. Edebiyat ortamımızın en ilkel özelliği onun her yönüyle siyasi ortamımıza benzemesi. Oldukça şekilsiz, canavara benzer bir vücut.
Parşömen’e teşekkürler, umarım yeni yılda da hayatımızda olmayı sürdürür.