Türk edebiyatının geleneğinde yıllıklar önemli bir yer tutar. Nesin Vakfı Yıllıkları, Memet Fuat’ın hazırladığı yıllıklar, Mehmet H. Doğan’ın şiir yıllıkları ve Kemal Gündüzalp’in öykü yıllıkları bunlara örnektir.
Gördüğümüz kadarıyla son birkaç yıldır yıllık hazırlama işi iyiden iyiye tavsadı. Oysa yıllıklarda bir yılın dökümü yapılır, o yıl yayımlanan eserlerden seçmeler yayımlanır, yıl içinde yaşanan edebiyat tartışmaları özetlenirdi. Yıllıklarda bir de soruşturma bölümleri olurdu.
Biz burada, en azından yıllıkların soruşturma kısmını yaşatalım istiyoruz. Nedir, Parşömen Sanal Fanzin olarak, bunu internet yayıncılığı yapan bir e-dergi olmamızın sınırları içerisinde yapabiliriz: Az soruyla, soruşturmaya yanıt veren her değerli katılımcının yanıtlarını ayrı ayrı yayımlayarak. Öte yandan, soruşturmada az soru olmasına rağmen, “açılmaya” veya “genişletilmeye” müsait konulara işaret ettiğimizi düşünüyoruz. Yanıtların uzunluğu konusunda hiçbir kısıtlamamız yok.
Eleştiri ortamımızın çoraklığı ortada. Bu yüzden soruşturmanın son sorusunu çok önemsiyoruz. Yalnızca “en iyi” listeleri yapmakla yetinmek istemiyoruz. Sorunları ortaya koymanın birlikte düşünmeye, giderek çözümler üretmeye varacağını umut ediyoruz. Geçen yıl yaptığımız soruşturmayı değerli katılımcıların katkılarıyla yayımlamıştık. Bu soruşturmaları önümüzdeki yıllarda da sürdürmek istiyoruz.
Bu tür soruşturmalar ekseriyetle aynı kişilere sorulur. Biz bu tavrı da demokratikleştirmek istediğimiz için eleştirmenler, yazarlar, çevirmenler, akademisyenler, şairler, kitapçılar ve editörlerin yanısıra okurların da soruşturmaya katılımını sağlamaya çalıştık, çalışacağız.
2020’yi Koronavirüs salgınının gölgesinde geçirdik, kötü ve karamsar bir yıl oldu. 2021’in edebiyat açısından daha verimli, barış dolu ve en önemlisi sağlıklı olacağımız bir yıl olmasını dileriz.
Yıl içinde yayımlanan ve beğenerek okuduğunuz ama yeterli ilgiyi görmediğini düşündüğünüz kurgu kitap ya da kitapları (telif ya da çeviri), beğenme nedenlerinizden de kısaca bahsederek bizimle paylaşır mısınız?
Bekleyişle geçen 2020’de yeni çıkmış bir kitap yerine okuma listesinde bekleyenleri tercih ettim. 2020’de basılıp listeme girmeyi başaran tek kitap ise Aslı Tohumcu’nun Kötü Kalp kitabı oldu.
Size göre 2020 yılının önemli edebiyat olayları nelerdi?
2020’yi bir dönüşüm yılı olarak görüyorum. Edebiyata ve diğer sanat dallarına etkisini henüz fark etmesek de bu zor yıl birçok yazarın daha önce yaşamadığı, hayal bile etmediği deneyimlere neden oldu. Her deneyimin yazınsal üretime büyük katkıları olacağını göz önüne alarak, ilerleyen dönemde önemli bir aşamaya geçileceğini düşünüyorum. Zor günlerin sanata aktarımı nitelikli eserlerin artmasını sağlayabilir.
Edebiyat ortamımıza baktığınızda ne gibi sorunlar, eksiklikler ve sıkıntılar görüyorsunuz?
Son yıllarda okuma yazma işi farklı bir boyuta evrildi, her an ekranlardan bir şeyler okunuyor ancak nitelik her geçen gün düşüyor. Edebi bir değeri olmayan içeriklerin üretimi arttıkça nitelikli eserler değer kazanmak yerine geri planda kalıyor. Yayıncılık dünyası okur kitlesinin istediğini vermek istiyor, kitlenin büyük çoğunluğu derinliği olmayan, kolay okunabilen, geçici kitaplar istiyor. Bu durum kısır döngünün kırılmasını imkânsız hale getiriyor. Bu açmazdan kurtuluşun yayıncılık dünyasının değişimiyle sağlanabileceğini düşünüyorum fakat günümüz ekonomik şartlarında bu mümkün görünmüyor.