Varlık Dergisi’nin 15 Mart 1957 tarihli 450. sayısının son sayfasında yer alan “OKUYUCULARIMIZLA BAŞBAŞA” başlıklı bölümde okuyuculardan gelen sorular, yorumlar, eleştiriler ve derginin bunlara cevapları var.
Mehmet Vehbi GÜRSES sormuş: “Şahsi kütüphaneniz yok olursa ilk satın alacağınız on kitap hangileri olacak? diye bir anket açacağınızı söylemiştiniz, bir hayli önce. Mayk Hammerlerle yalnız çıplak kadın vücudu teşhir ederek genç dimağları zehirleyen roman ve dergilerin piyasayı doldurduğu şu günlerde böyle bir soruşturmayı faydalı bulmuyor musunuz?”
Cevapta imza yok ama muhtemelen Yaşar Nabi Nayır da şöyle cevap vermiş: “O anket sorusunu yazar arkadaşlarımızdan bir kısmına dağıtmıştık. Tek birinden bile cevap alamadık. O zaman bu soruya cevap vermenin güçlüğünü düşünerek vazgeçmek zorunda kaldık.”
Sorunun güçlüğü ortada ama 64 yıl sonra Parşömen olarak biz tekrar sormak istiyoruz: “Şahsi kütüphaneniz yok olsa ilk satın alacağınız on kitap hangileri olurdu?”
Şahsi kütüphanem yok olursa ne hissederim? Derin bir üzüntü elbette… Yok olan kitaplarımın yerine yenilerini koyabilirim fakat kitaplarımdaki izler; kimilerinden çokça çekinerek, kimilerinden dostâne biçimde istediğim yazar imzaları, altını çizdiğim satırlar, sayfa kenarlarına düştüğüm notlar, sayfaların arasında kuruttuğum “anısı olan” çiçekler, yine sayfaların arasında dinlendirdiğim “anısı olan” ayraçlar geri gelmeyecektir. Kitap okurken, bazen bir parmağımı dudağımın üzerinde gezdiririm alışkanlıkla, ardından bu hareketimi unutup sayfaya dokunurum, orada bir ruj izi çıkar. Bazen sayfalar yanlışlıkla/sakarlıkla kahve damlalarıyla boyanır. Kitaplara bir nevi “canlılık” hususiyeti verir bu izler, onları özel kılar. Bir yangınla küle dönüşecek ya da bir depremle lime lime olacak kitaplarımla beraber bütün bu izlerin, imzaların, notların, çiçeklerin, ayraçların, “bunu romanımda epigraf olarak kullanırım” düşüncesiyle altını çizdiğim satırların da yok olacağı düşüncesi beni dehşete düşürüyor. Bu korkunç ihtimalin yalnızca bir ihtimal olarak kalması dileğiyle, “şahsi kütüphanem yok olsa ilk satın alacağım on kitabı” sıralayayım.
1- İlahi Komedya – Dante Alighieri
2- Don Quijote – Miguel de Cervantes
3- Anna Karenina – Lev Tolstoy
4- Madame Bovary – Gustave Flaubert
5- Dorian Gray’in Portresi – Oscar Wilde
6- Nedîm Divanı – Nedîm
7- Huzur – Ahmet Hamdi Tanpınar
8- Bütün Hikâyeleri – Sait Faik Abasıyanık
9- Tutunamayanlar – Oğuz Atay
10- Kara Kitap – Orhan Pamuk