Guatemalalı yazar Augusto Monterroso’nun 1969 yılında yayımlanan “La oveja negra y demás fábulas” (Kara Koyun ve Başka Fabllar) isimli öykü kitabında yer alan bu öykü, arkadaşı Juan Rulfo’yu anlatır. Meksikalı büyük yazar Rulfo 1953 yılında yayınlanan öykü kitabı “Ova Alev Alev” ile büyük bir başarı yakalamasının ardından 1955 yılında yayınladığı “Pedro Páramo”yla edebiyat dünyasını deyim yerindeyse derinden sarsmış ve sayısız dile çevrilen yaklaşık yüz otuz sayfalık bu kısa romanıyla edebiyat anlayışını kökünden değiştirmiştir. “Pedro Páramo” birçok edebiyatçı tarafından gelmiş geçmiş en büyük yapıtlardan biri olarak kabul edilir. Rulfo’nun 1986 yılında ölene kadar başka hiçbir kitap yazmamış olması edebiyat dünyasının en çok merak edilen ve üzerinde en çok spekülasyon yapılan konularından biridir.
Süleyman Doğru
Tilki hayvanların en bilgesidir
Tilki, canının çok sıkkın olduğu, hatta beş parasız melankolinin kıyılarında dolaştığı bir gün yazar olmaya karar verdi; bu kararını hemen hayata geçirdi, çünkü Tilki şunu bunu yapacağım diyen ama asla yapmayanlardan nefret ederdi.
İlk kitabı çok iyiydi, büyük bir başarı yakaladı; herkes onu alkışlara boğdu ve kitabın –hepsi çok iyi olmayan– çevirileri kısa sürede dünyanın birçok yerindeki okurlarla buluştu.
İkinci kitabı ilkinden bile daha iyi oldu ve Kuzey Amerikalı akademik dünyanın en seçkin profesörleri uzaklardan onun hakkında coşkulu yorumlar yaptılar, hatta Tilki’nin kitaplarından bahseden kitaplar hakkında kitaplar kaleme aldılar. O zamandan beri Tilki yaptığıyla tatmin olmuş durumdaydı ve ikincinin üzerinden yıllar geçmiş olmasına rağmen bir şey yayınlamıyordu. Bunun üzerine insanlar homurdanmaya ve “Tilki’ye ne oluyor böyle?” diye birbirlerine sormaya başladılar; kokteyllerde onunla her karşılaştıklarında yanına yaklaşıp başka kitaplar yazması gerektiğini söylüyorlardı.
“İki tane yazdım ya!” diye cevap veriyordu onlara bıkkınlıkla.
“İkisi de çok iyi,” diyorlardı etrafındakiler, “işte tam da bu yüzden bir tane daha yazmalısınız.”
Tilki onlara bir şey demiyor, ama düşünüyordu: “Aslında bunların istediği benim kötü bir kitap yazıp gülünç duruma düşmem, ama bana boşuna Tilki demiyorlar, istediklerini yapmayacağım.”
Ve yapmadı.
Augusto Monterroso
Çeviren: Süleyman Doğru