2025’te hangi kitapları okuduk? İz bırakan olaylar nelerdi? Edebiyat kamuoyunda neler gündem oldu?
Bu yıl da okurlara, yazarlara, yayın emekçilerine, şairlere, çevirmenlere ve akademisyenlere yönelttik sorularımızı.
İyi kitaplar okuyacağımız bir yıl olsun 2026.
2025 yılında yayımlanan kitaplardan beğendiğiniz beş tanesini, beğenme nedenlerinizden kısaca bahsederek bizimle paylaşır mısınız?
2025 yılı benim edebiyattaki 50. yılımı kutladığım bir yıl olduğu için –izninizle– bu yıl yayımlanan 50. Yıl Toplu Öyküler kitabımı öne almak isterim. İnsan yaşamında –özellikle bir kadın yazar için– sadece bir kez yaşanabilecek bu yıldönümünün kişisel olduğu kadar sosyolojik açıdan da ülkemiz edebiyatı için kayda değer buluyorum.
Diyaloglar, Borges & Ferrari Çev.: Cem Tüzün, Everest Yayınları, 2025.
Dünya edebiyatının önemli yazarlarından Borges bize eleştirel düşüncenin diyalog ile sağlandığını o özgün sihirli ve mizah dolu üslubuyla hatırlatıyor.
Kalpten, Margaret Atwood, Çev.: Nuray Önoğlu, Doğan Kitap, 2025.
Benim gibi Margaret Atwood hayranı bir okursanız, onun şiirlerini de seveceksiniz. Kadınlar, tabiat ve hayvanlar baş rolde. Güzel bir çeviri.
Yörüngede, Samantha Harvey, Çev.: Püren Özgüven, Türkiye İş Bank Yayınları, 2025.
Dünyadan uzakta, bir uzay aracı içindeki kadın ve erkek 6 astronotun uzaydan bakarken dünyanın hepimizin evi, toprak anamız olduğunu yeniden kavrayışlarının şiirsel bir anlatısı. Booker Ödüllü. Güzel bir çeviri.
Sustuğum Yerden, Gamze Efe, Everest Yayınları, 2025.
İlk öykü kitabı Yine de Bir Şansımız Olmalı ile dikkatimi çeken genç yazarın, yeni yayımlanan bu ikinci kitabında yine canlı ve içten şiirsel diliyle bu kez kayıplar ve ayrılıklar üzerine yazdığı öyküler.
Seksen (80) Unutulmuş Kadınla Dünya Tarihi, Katie Nelson & Olivia Meikle, Çev.: Melda Uytun, Maya Kitap, 2025.
İnsanlık Tarihini sadece erkekler yazdığı için, insan uygarlığına büyük katlıları olan kadınları tamamen dışlamışlardır. Bu önemli kadınlardan Roma İmparatorluğu, Antik Mısır, Çin, Amerika ve Avrupa’dakilerden sadece seksen tanesini hikâyesi. 2 kadın araştırmacı tarafından anlatılan bu hikâyeler, dünya tarihini yeniden düşünmeye teşvik ediyor. Görünen o ki; Dünya Tarihi yakında artık kadın tarihçilerin de katılımıyla yeniden yazılacak.
Size göre 2025 yılının önemli, dikkat çeken, üzerinde konuşmaya değer edebiyat olayları, konuları nelerdi?
Bu yıl edebiyatımızın önemli yazarlarından Pınar Kür, Selim İleri ile Nobel ödüllü Perulu yazar Mario Vargas Llosa’yı kaybettik.
Edebiyat ortamımıza baktığınızda ne gibi sorunlar görüyorsunuz?
Otosansür! Sadece edebiyatta değil, sanatın ve hayatın her alanında artık otosansürün yerleştiğini çok üzülerek görüyoruz. Otosansür, sansürden daha vahim ve kötü durumdur, sorgulamayı, üretmeyi, düşünmeyi, ifade etmeyi baskılar. Yeni ve farklı olan her şeyi yıpratır, zamanla yok eder. Bunun etkilerini bu yıl yayımlanan edebiyat eserlerindeki konu ve karakter yeknesaklığında hissettik.
Popüler olma telaşı – Sosyal medyanın da etkisiyle yazarlar artık okurlarıyla değil takipçi sayısıyla ilgilenmeye başladı. Bu da nitelik ve nicelik tartışmasını yeniden gündeme getirdi.