Parşömen’in beş yıldır sürdürdüğü yılsonu soruşturmalarına verilen yanıtların, geleceğin edebiyat okurları ve araştırmacıları için önemli bir kaynak olacağına inanıyoruz. Bizim içinse bir muhasebe yapma fırsatı sunuyor: Bu yıl neler okuduk? İz bırakan olaylar, kitaplar nelerdi? Edebiyat kamuoyunda neler gündem oldu?
Okurlara, yazarlara, çevirmenlere, editörlere, şairlere, yayın emekçilerine, akademisyenlere sorduk.
Yeni yıl herkese sağlık, huzur ve mutluluk getirsin… İyi kitaplar okuyacağımız bir yıl olsun 2024!
2023 yılında yayımlanan kitaplardan beğendiklerinizi, beğenme nedenlerinizden kısaca bahsederek bizimle paylaşır mısınız?
Geçen yıl ilk soruyu yanıtlarken zorlanmıştım. Bir kitabın “Hak ettiği ilgiyi görmediğini düşünmek” benim için çok iddialıydı. Beğendiğimiz kitaplardan bahsetmek görece daha kolay. Okunmak üzere sırada bekleyenlerden özür dileyerek bu yıl okuduğum bir öykü, deneme, anı ve kurgu dışı kitaplarından kısaca bahsetmek istiyorum. Bu kitaplar benim için diğerlerinden farklı olarak kendilerini bir tık daha öne çıkardılar.
Öykü – Hayalet Bakıcısı, Özlem Dikeçligil (Notos Yayınları): Artık iyi öykü kitaplarını bulup okumakta zorlanıyorum. Kurgusu, karakterleri zayıf, edisyonu iyi yapılmamış, bazıları için yayımlatmakta acele edilmiş öykü kitapları çoğunlukta. Hayalet Bakıcısı’ndaki öyküler sahiciliği, konuları, karakterleri, ayrıntıları ve yarattığı atmosfer ile bana ilk kitaba göre çok ustaca geldi. Özlem Dikeçligil öyküye emek vermiş birisi gibi duruyor. Onda ilk öykü yazım sürecindeki otobiyografik iç döküşlere rastlamıyorsunuz. Farklı kurgular, farklı konu ve karakterler. İkinci kitabını merakla bekleyenlerden olacağım.
Deneme – Gemilerde Seyahat Eden Sözcükler, Onur Çalı (Sia Kitap Yayınları): Başka bir yerde sorulsa aynı yanıtı verir miydim, evet verirdim diyeceğimden dolayı burada yazmakta sıkıntı görmüyorum. Deneme lezzetini tam olarak duyumsatan bir kitap. Salâh Birsel’den, Melih Cevdet’ten el almışçasına usta işi denemeler. Kibirsiz, ego duygusunu hissettirmeyen eski bir yazar (ama usta, ama genç) işi gibi. Sade, kalabalıktan yoksun, bir başka kaynağa ve okumalara sevk edecek düzeyde de donanımlı. Bir arkadaşı olarak kurgu yazmasını da istiyorum Onur Çalı’nın, denemelerini bırakmaması şartıyla…
Anı-Düşünce – Yaşadıklarım Belleğimde Uğulduyor, Semih Gümüş (Can Yayınları): Edebiyatımıza kırk yılı aşkın süre hizmet eden birinden böyle içeriden, böyle sahici anılar okumak, insanı hem hüzünlendiriyor hem de derin bir özlem duyulmasına sebep oluyor. Bizim yaş grubu anlattıklarını biraz daha hissedebilecek çağda (son kuşak). Ama ya bizden sonrakiler. O toplumsal yapıyı, edebiyat dünyasında ismi geçen o insanları nasıl hissedebilecek. Acı, sevinç, umut, hayal kırıklıkları, arkadaşlıklar, dostluklar… Ara ara açıp okunacak yakınlıkta bulunması gereken bir kitap.
Kurgu Dışı – Öykü Terimleri Sözlüğü, Necip Tosun (Ketebe Yayınları): Öyküye büyük emek veren bir yazar Necip Tosun. Bulunduğu yer itibariyle bu kadar objektif değerlendirmesi olan bir yazarı bulmak zor. Büyük bir araştırma işi Öykü Terimleri Sözlüğü. Her öykücünün kitaplığında olması gerekiyor bence.
Size göre 2023 yılının önemli edebiyat olayları nelerdi?
Frankfurt Kitap Fuarı’nda Filistinli yazar Adania Shibli için LiBeraturpreis Ödülü’nün verilmesi için düzenlenecek ödül töreninin iptal edilmesi bence fikir hürriyeti ve riyakarlık anlamında 2023 yılında değerlendirilmesi gereken önemli bir olay.
Murathan Mungan’ın “995 km” romanının yayımlanması. Bizim için büyük bir değer Murathan Mungan. Hep yazsın hep okuyalım.
Edebiyat ortamımıza baktığınızda ne gibi sorunlar görüyorsunuz?
Ep aynı şeyler be ya…
Ekonomik krizin artık nefes aldırmaması başta kültür sanat ortamını etkiliyor. İhtiyaçlar listesinde son sıralarda yer alıyor maalesef kültür sanat. Sadece kitap yayınlanması veya yayınlanmaması açısından değil, etkinliklerin daha azalması, insanların edebiyat dostlarıyla bir şeyler içip edebiyat konuşamaması bile ekonomik krizin büyük yansımaları arasında.
Eleştiri yok, yine yok. Beğenilmeyen kitaplar hakkında yine kimseden bir şeyler okuyamadık.
ÖNERİMDİR: Edebiyat dünyasındaki “influencerlar” veya “influencer” olmak isteyen adaylar, beğenilmeyen kitap videoları çekin, görün o zaman takipçi sayılarını 🙂
Mutlu ve sağlıklı bir yıl diliyorum.